ویژگی فرش‌های نخ اکریلیک و پلی‌استر و تفاوت آن‌ها
نقش و نگار فرش‌های ایرانی از الیاف گره خورده به دور تارهای عمودی ترسیم می‌شود. این الیاف از انواع مختلفی از مواد تهیه می‌شوند. تفاوت نخ در فرش‌ها، در درجه اول کیفیت فرش و همچنین سایر ویژگی‌های آن را تعیین می‌کند. فرش‌ها می‌توانند از الیاف طبیعی مانند پشم، پنبه، پارچه و ابریشم یا الیاف مصنوعی مانند نخ اکریلیک، نایلون، پلی‌استر و یا الفین ساخته شوند. پشم بی‌ضررترین ماده است، درحالی‌که که بادوام‌ترین فرش‌ها از نایلون یا پلی‌استر ساخته می‌شوند. و از طرفی، ابریشم بسیار گران است، درحالی‌که فرش‌های اکریلیک جایگزین خوبی برای فرش‌های پشمی هستند.
انواع مواد فرش
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، تفاوت الیاف در فرش‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: الیاف طبیعی و الیاف مصنوعی. الیاف طبیعی نیز به دو گروه الیاف حیوانی و الیاف گیاهی طبقه‌بندی می‌شوند. الیاف حیوانی شامل پشم و ابریشم و الیاف گیاهی شامل پنبه، پارچه، حصیر، بامبو و … است. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی، الیاف طبیعی با الیاف مصنوعی جایگزین شده‌اند. در میان انواع الیاف مصنوعی، نایلون (پلی آمید)، نخ اکریلیک، مخلوط‌ها، الیاف اولفین (پلی‌پروپیلن)، الیاف پلی‌استر (PET)، الیاف پلی‌استر بازیافت شده و الیاف پلی‌استر ترایاکستا (PTT) وجود دارد. در ادامه این مطلب می‌خواهیم در مورد ویژگی‌های فرش‌های پلی‌استر و اکریلیک بیشتر بدانیم.
فرش‌های اکریلیک
نخ اکریلیک شبیه‌ترین نوع الیاف به پشم در میان الیاف مصنوعی است. بر اساس تعاریف ایزو (سازمان بین‌المللی استانداردسازی) و BISFA (دفتر بین‌المللی استاندارد الیاف مصنوعی)، به الیاف حاوی حداقل 85٪ اکریلونیتریل در ساختار شیمیایی خود الیاف اکریلیک گفته می‌شود. به دلیل شباهت این الیاف به پشم، اغلب از آن به جای پشم استفاده می‌شود. فرق نخ اکریلیک و پشم در ماده اولیه آن یعنی نفت است. در کنار قیمت مقرون‌به‌صرفه آن، می‌توانیم مزایای فرش‌های اکریلیک را که دارای ویژگی‌های مثبت بسیاری هستند، به شرح زیر ذکر کنیم.
- آن‌ها لمسی نرم مانند فرش‌های پشمی دارند.
- در برابر مواد شیمیایی و روغن مقاوم هستند.
- بید فرش می‌توانند فرش‌های پشمی را بخورد اما به فرش‌های اکریلیک آسیب نمی‌رساند.
- در برابر نور خورشید مقاوم هستند.
- می‌توان آن‌ها را با رنگ‌های روشن و زنده رنگ‌آمیزی کرد.
- این فرش‌ها سالها رنگ و نشاط خود را حفظ می‌کنند.
به طور خلاصه، دوام، شباهت به پشم و شادابی رنگ در فرش‌های اکریلیک از جنبه‌های برتر آن‌ها در کنار مزیت ارزان بودن است. متأسفانه آن‌ها می‌توانند به راحتی رنگ‌پذیر باشند.
فرش‌های پلی‌استر (PET)
اگرچه الیاف پلی‌استر به اندازه نایلون انعطاف‌پذیر نیست، اما فرش‌های ساخته شده از الیاف پلی‌استر اگر خوب بافته شوند عملکرد خوبی دارند. فرش پلی‌استر لطافت و وضوح رنگ استثنایی را فراهم می‌کند. تمیز کردن آن‌ها آسان است و به طور طبیعی در برابر لک شدن و خوردگی مقاوم هستند. مقاومت آن‌ها در برابر بریده شدن و داشتن طیف گسترده‌ای از رنگ‌های پویا، مزایای بسیاری به فرش‌های پلی‌استر می‌دهد. الیاف پلی‌استر که ارزان‌تر از نایلون یا پشم است، یکی از انواع ماده فرش‌های بسیار کاربردی است. پاک‌سازی آسان و مقاومت در برابر رطوبت از تفاوت نخ پلی‌استر نسبت به الیاف پشمی یا نخ اکریلیک است. نامطلوب‌ترین ویژگی الیاف پلی‌استر سختی و خشکی و شکل ناپذیری آن است. به همین دلیل لمسی سفت و خشن ایجاد می‌کنند، پس اگر به دنبال لطافت فرش هستید پلی‌استر گزینه مناسبی برای شما نخواهد بود.
فرش‌های ساخته شده از پلی‌استر بازیافتی
پلی‌استر ماده‌ای است که به راحتی قابل بازیافت است. در واقع، بیشتر پلی‌استر به کار رفته در صنعت فرش امروز از پلی‌استر بازیافتی تهیه می‌شود و از موادی مانند بطری‌های پلاستیکی دست دوم بازسازی شده است. این مسئله کمک می‌کند تا میلیون‌ها بطری از محل دفن زباله‌های جامد دور نگه داشته شوند و در منابع تولید پلی‌استر نیز صرفه‌جویی شود.
فرش‌های ترایاکستا پلی‌استر (PTT)
دلایل مختلفی وجود دارد که فرق بین نخ Triexta و پلی‌استر و نخ اکریلیک را بیان می‌کند. اولین مورد این است که برای تِرایاکستا دوام و انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به پلی‌استر معمولی در نظر گرفته شده است. در حقیقت، ماندگاری آن به اندازه الیاف فرش نایلونی است که مدت‌هاست سلطان الیاف فرش مصنوعی محسوب می‌شود. از طرفی، ظاهر ترایاکستا بیشتر شبیه پلی‌استر است تا نایلون و اکریلیک و براقیت آن مشابه پلی‌استر است و درخشش بیشتری نسبت به انواع دیگر الیاف دارد. البته الیاف ترایاکستا همچون نایلون ظاهری کسل کننده دارد. ترایاکستا به طور طبیعی چندان لکه پذیر نیست. بسیاری از لکه‌ها را می‌توان به جای استفاده از پاک کننده، با آب به راحتی تمیز کرد. دلیل اصلی بالا بودن سطح مقاومت در برابر لکه در این الیاف این است که الیافی آب‌گریز هستند، یعنی رطوبت را جذب نمی‌کند. ترایاکستا پیش‌تر به مدت طولانی در صنعت پوشاک مورد استفاده قرار گرفته است. الیاف ترایاکستا علاوه بر مقاومت در برابر لکه‌ها، در برابر خوردگی نیز مقاوم است. چندان قابل اشتعال نیست و بنابراین با قرار گرفتن در معرض مستقیم نور خورشید و اشعه ماورا بنفش دچار تغییر رنگ نمی‌شود.
یک تفاوت دیگر ترایاکستا این است که به طور قابل توجهی نرم‌تر از پلی‌استر و نایلون است. نرمی آن تا حدی به این دلیل است که فاقد مواد شیمیایی است که برای محافظت از لکه بر روی الیاف اعمال می‌شود. یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های ترایاکستا این است که در رده دوستدار محیط‌زیست قرار می‌گیرد. شرکت‌های تولیدی شروع به استفاده از بیوتکنولوژی مبتنی بر تخمیر گلوکز ذرت کرده‌اند. این اتفاق، میزان استفاده از روغن در تولید فیبر را تا 37٪ کاهش می‌دهد. گلوکز ذرت به عنوان یک منبع تجدید پذیر، بسیار پایدارتر از روغن است.
نتیجه
اگر فقط دوام را در نظر بگیرید، به نظر می‌رسد انتخاب فرش‌های پلی‌استر (PET) که از مواد پلاستیکی هستند درست است، زیرا در برابر آب، بید و لکه مقاومت بیشتری دارند. بااین‌حال، این فرش‌ها از نظر نرم بودن، گزینه اصلی نیستند و چنانچه لطافت انگیزه اصلی هنگام خرید فرش باشد، فرش های نخ اکریلیک گزینه‌های مناسبتری هستند. آن‌ها همچنین رنگ و لعاب خود را برای سال‌های زیادی حفظ نخواهند کرد. علاوه بر این، به دلیل مواد پلاستیکی نمی‌توان گفت که این الیاف 100% بی‌خطر هستند.
بدون دیدگاه